Keşke her şirket bir yetimhaneyi desteklese

Dünyada 400 milyon yetim çocuk olduğu tahmin ediliyor. Unicef verilerine göre, bunlardan 165 milyonu yeterli beslenemiyor. Şirketler sosyal sorumluluk projeleri kapsamında bir yetimhaneye destek olup, belirli ihtiyaçlarını karşılayabilir...

SOSYAL sorumluluk, yardımlaşma, hayır işleme... îsmi ne kadar değişirse değişsin kurumlar ve insanlar dünyaya bir güzellik bırakabilmek için çeşitli projelere katkı sağlıyor. Geçen haftalarda yayınlanan haberimizde şirketlerin sosyal sorumluluk projesi kapsamında dünyanın nispeten geri kalmış bölgelerinde su kuyusu açabileceği projelere yer vermiştik. Bir diğer kalıcı eserler, hem Türkiye içinde hem de yurtdışmda yetimhane projeleri...

Yetimhane proje maliyetleri yapıldığı bölgeye ve koşullara göre değişiklik gösteriyor. Bir yetimhaneyi yapmak, sadece inşaatıyla sınırlı kalmıyor. Yapımından sonra da yetimhanenin ayakta kalabilmesi ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için bazı ekonomik girişimlerin yapılması gerekiyor. Bu işleri organize eden sivil toplum kuruluşları, şirketlerin bu çok boyutlu projelerin herhangi bir aşamasında yardımcı olup, devreye girebilecekleri bilgisini veriyor. Bu yardımlar bir yetimhanenin bir yıl boyunca bir öğün yemek masrafını karşılamaktan, çocukların eğitim ücretlerini karşılamaya kadar çeşitleniyor.

KIZILAY ÖNCÜLÜK ETTİ

Türk Kızılayı çatışma ve doğal afetlerin yetim bıraktığı çocuklar için görece daha güvenli bölgelerde yetimhaneler yapıyor. Halen Suriye’nin îdlib bölgesinde Kızılay tarafından işletilen 12 yetimhane bulunuyor. Buradaki yaklaşık 9 bin çocuğun her türlü ihtiyacı kurum tarafından karşılanıyor. Kızılay Somali’de de 15 bin yetimin sıcak yemek ihtiyaçlarını karşılıyor.

Kızılay yaptığı yetimhanelerin işletmesini hayat görece normale döndüğünde yerel otoritelere teslim ediyor. Türk Kızılayı Başkanı Dr. Kerem Kınık, “îdlip ve Somali’deki gibi yetimhaneleri, kimsenin onlara ulaşamadığı dönemlerde kurar, işletir ardından düzen sağlandığında bir süre daha destekleyerek ilgili hükümetlere bırakırız. 150 yıllık Kızılay tarihinde birçok yetimhane çalışması yaptık ve daha sonra hükümetlere devrettik. Endonezya’daki, Pakistan’daki büyük felaketlerin ardından bu ülkedeki yetimleri yıllarca destekledik; düzen sağlandığında ilgili hükümetlere devrettik. Tüm bu çalışmalarımızı birçok şirket ve hatta belediyelerle birlikte yaptık” dedi.

Kınık, şunları söylüyor: “Bir şirketin yetimhanenin ihtiyaçlarını karşılamak istemesi halinde sadece hangi yetimhanenin hangi ihtiyacını destekleyeceğine karar vermelsi gerekiyor. Şirketler bağışlarını Kızılay aracılığıyla iki türlü gerçek-leştirebilirler. ‘Benim bağışımı Kızılay’ın işlettiği yetimhanelerde kullanın’ diyerek bağış yapabilirler. Ya da bağış şartlarım biraz daha netleştirebilirler. Örneğin, ‘İdlip bölgesindeki yetimhanelerdeki çocukların gıda ihtiyacı için kullanın’ diyebilirler. Bu durumda bu bağışı biz sadece o iş için kullanırız. Bir örnek vermek gerekirse; bizim Somali’deki yetimler için yıllardır yürüttüğümüz bir destek programı bulunuyor. Ramazan ayı içeresinde bir şirketimiz bize bağış yaparak, ‘Somali’deki yetimlerin bir aylık yemek ihtiyacım bu paradan karşılayın’ dedi. Biz de o şirketimiz adına 15 bin yetim çocuğa çıkardığımız yemeği o yardımdan karşıladık.

YETİMHANE KURMANIN MALİYETİ

Projeye başlamadan önce bir yetimhane projesinde nelerin olacağını belirlemek gerekiyor. Bütün maliyet bölgeye ve bölge şartlarına göre değişirken proje içinde nelerin yer alacağı da doğal olarak etkili oluyor. İHH Yetimhaneler Koordinatörü Numan Aka, bina kapasitesi ve mimarisinin de maliyeti etkileyeceğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:

“Yetim kompleksi ya da yetimhanenin en az bir yıl olmak üzere işletim masraflarım da bağışçılara sunduğumuz proje dosyalarına dahil ediyoruz. Bu şekilde, inşaat biter bitmez tesisin hizmete başlamasını sağlıyor ve başlangıçta karşılaşılabilecek sorunları minimuma indirmeye çalışıyoruz.”

YEREL STK'IARLA ÇALIŞILMALI

2003 yılı itibariyle yetimhane kurma ve işletmeye ilk olarak Pakistan’da başlayan İHH İnsani Yardım Vakfı, sonraki yıllarda Türkiye dahil 12 ülkede 32 yetimhane, Suriyeli çocuklar için Türkiye’de ‘Yetim Yaşam Merkezi’ ve Etiyopya’da yatılı olmayan ‘Yetim Eğitim Merkezi’ kurdu.

Vakıf birçok yetimhanede bir yaşam merkezi kurarak eğitim merkezi ve okul da inşa ediyor. Devam eden inşaatların tamamlanmasıyla birlikte yetimhane sayısının önümüzdeki yıl 35’e çıkması planlanıyor.

Yetimhaneler açıldıktan sonra bölgedeki partner sivil toplum kuruluşları tarafından işletilmesi vakfın daha çok tercih ettiği bir yöntem. Yetimhane açmak için gerekli yasal izinler de yerel partner kuruluşlar tarafından almıyor.

Sivil toplum kuruluşları bir yetimhane açmak istediklerinde partnerlerini tesisi işletecek vasıfta ve tecrübede olanlar arasından seçiyorlar. Bina ve arazi de bu kurumlara devrediliyor. Ancak bu da bulunulan ülkenin yasalarına göre değişiyor. Bazı ülkeler satın alman arazi üzerinde vakıf adıyla işletmeye izin verirken bazıları vermiyor.

MALZEME VE LOJİSTİK BELİRLEYİCİ

Projelerde belirleyici unsur ülke veya bölgenin inşaat malzemelerini temin etmesi ve lojistik imkanları. İyilik Yardımlaşma ve Dayanışma Demeği (İYİLİK-DER) Sekreteri Mustafa Çaylı’nm verdiği bilgiye göre, Burkina Faso’da 50 yetimin yatılı kalacağı, içerisinde yemekhane ve diğer temel ihtiyaç alanlarının yanında ayrıca su deposu/ kuyusu olacak şekilde yapılan bir yetimhanenin maliyeti 90 bin euro olurken, ülkemizde bir yetimhanenin maliyeti 70 bin euro oluyor.

Çaylı, “Masraflar derneğimizce işbirliği yapılan ilgili ülkedeki yerli kurum hesaplarına ulaştırılmak suretiyle ödeniyor. Bağışlar demeğimiz bünyesine alınıyor. Bina tamamlandıktan sonra resmi olarak işbirliği yapılan kuruluş bünyesinde olsa da noter tasdiki ile imzalanan sözleşme ile kurumumuzca garantörlük sağlanıyor. Yetimhane tamamlandıktan sonra yemek ve diğer ihtiyaçlar yine bağışçılarımızca sağlanan destekler ulaştırılarak karşılanıyor. Böylece süreklilik elde ediliyor” diyor.

Şirketler kurumla görüşerek belirlenen bütçe kapsamında sunulan seçenekler arasından seçim yaparak aylık ya da yıllık bağışta bulunabiliyor. Bu tutarlar yetim sayısına göre değişiyor. Kalma süresi hayata tutunma süresine göre değişiklik gösteriyor. Genellikle 18 yaşlarına kadar barınma imkanı sonrası mesleki eğitim teşvikleri ve evlendirme yardımları ile topluma entegrasyon hedefleniyor.

EDA GEZMEK